لزوم آینده نگری ایران در روابط با ترکیه

 فصل جدیدی از همکاری های نظامی ایران و ترکیه آغاز شده است. هدف اصلی این همکاری آنگونه که از جزئیات این همکاری پیداست تلاش برای ائتلاف سازی از سوی مقامات آنکارا و النهایه همکاری و اقدام مشترک با ایران علیه حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و شاخه ایرانی آن پژاک است. به نظر می رسد که طرح و پیشنهاد این همکاری قبل از آنکه ناشی واقع بینی مقامات آنکارا در قبال مناسبات منطقه باشد،ناشی از استیصال،درماندگی و تنهایی این کشور در منطقه است. غیر واقع بینانه بودن طرح مقامات آنکارا با توجه به نتیجه عملکرد مقامات آنکار و نوع کنش ها و الگو های رفتاری آنان در قبال ایران به خوبی پیداست.

واقعیت آن است که ترکیه در سیاست­‌های خود در رابطه با تحولات منطقه­‌ای نظیر سوریه، عراق و پ.ک.ک شکست خورده است. از سوی دیگر مقامات آنکارا به جهت ناکام ماندن در رقابت با ایران و همچنین عقب ماندن از نقش یابی در منطقه، بار ها و به کرات ایران را به توسعه‌طلبی فارسی و فرقه‌ای در خاورمیانه متهم کرده و آن را عامل اصلی اختلال در نظم ژئوپولیتیکی منطقه دانسته اند.

به این ترتیب به نظر می رسد که نزدیکی به تهران قبل از آنکه ناشی از دغدغه های مقامات آنکارا از دفع خطر تروریسم  باشد، بیشتر ناشی از جاه طلبی و تلاش برای باز تعریف نقشی است که تحولات منطقه آن را از دست مقامات آنکارا خارج کرده است. البته مقامات آنکار دلیل نزدیکی به تهران را هم ناشی از بحران قطر و هم با مساله استقلال طلبی کردهای اقلیم کردستان عراق در ارتبا ط  می دانند. البته در شرایط حاضر مسئله استقلال کردستان کرد ها علت اصلی نزدیکی آنکارا به تهران است. در نگاه مقامات آنکارا استقلال کردستان که قرار است رفراندوم آن در ماه سپتامبر برگزار شود،می تواند ایران را مبتلا به جزر و مد های ناشی از آن کند،چراکه این استقلال بالقوه پتاسیل آن را دارد که اکراد ایران،ترکیه،عراق و سوریه را در زیر چتر پان کردیسم قرار دهد. بنابراین اقدام مشترک ایران  و ترکیه علیه حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) و شاخه ایرانی آن پژاک  کمک می کند که تحقق پروژه پان کردیسم به رویا بدل شود.

در این ارتباط به نظر می رسد که هر گونه مشارکت ایران در پروژه مورد نظر آنکارا  متضمن  هیچ فایده راهبردی برای ایران نیست،چراکه ایران با توجه به تمهیدات دفاعی به خوبی قابلیت مبارزه با پژاک را خواهد داشت و  در این ارتباط نیازی به همکاری و مشارکت ترکیه ندارد. از سوی دگر نباید ایران این انتظار را داشته باشد که در قبال همکاری با ترکیه از این کشور بر سر بقای اسد در نظام سیاسی سوریه امتیاز بگیرد. چراکه مشکل ترکیه با سوریه یک مشکل بنیادی است و اردوغان به چیزی کمتر از سرنگونی بشار اسد راضی نمی شود.از طرف دیگر ایران نباید فراموش کند که ترکیه خود مشکل اصلی در منطقه است و مسئولیت بخش اعظم مصائب و بحران هایی که در منطقه جاری است در رفتاری های پاندولی و فرصت طلبانه مقامات آنکار ریشه دارد. در همین ارتباط ایران نباید فراموش کند که ترکیه بخشی از پازل ضد ایرانی محافل عربی است که  در اغلب موارد  با آنها علیه ایران همصدا و همسو می شود. و سر انجام آنکه ناامیدی ترکیه از همکاری آمریکا علت اصلی گرایش آنکارا به ایران و حتی روسیه است. مجموع این شواهد نشان می دهد که ایران بخواهد در نزدیکی به ترکیه آینده نگری کند،چراکه بعید نیست که ترکیه بخواهد در سایه جاه طلبی ها مقامات خود  و نیز در سایه داشتن دشمن مشرک و ضرورت مبازه با آن بار دیگر آن تجربه ها را  در قبال ایران تکرار کند.