چشم انداز سیاست های اعلامی جدید آمریکا در قبال ایران

اگر چه ترامپ تا بحال سیاست خارجی منسجمی را در قبال ایران ارائه نکرده است، اما اخیراً اظهارات و نشانه هایی از سوی برخی از افراد کلیدی کابینه ترامپ اعلام شده است که می توان آن را بخشی از راهبرد سیاست خارجی آمریکای عصر ترامپ در قبال ایران دانست. در این ارتباط جمیز متیوس وزیر دفاع و رکس تیلرسون وزیر امور خارجه ترامپ از ضرورت تغییر رژیم در ایران و همچنین حمایت از گذار مسالمت‌آمیز قدرت در ایران سخن به میان آورده اند.

بدون تردید اتخاذ چنین راهبردی را باید بازتاب بخشی از واقعیت های ادراکی و همچنین تلاشی سازمان یافته دانست که از سوی جمهوری خواهان در پاسخ به رفتار های صورت می گیرد، چراکه الگو ها و کنش های رفتاری ایران مخاطرات زیادی را در بیشتر از سه قرن برای امنیت و منافع ملی آمریکا ایجاد کرده است. آنگونه که جمهوری خواهان و سایر راهبردشناسان آمریکا می گویند، فرایند های سیاسی و امنیتی ایران ماهیت گیج کننده داشته و در دوره های طولانی ایران محور انتقام مردم خارومیانه از آمریکا بوده است. همچنین آنان باور دارند ایران خطر ناک ترین مخالفی است که آمریکا با آن رو به رو بوده است، لذا با افزایش قدرت ایران زمینه برای متنوع شدن تهدیداتش فراهم می شود. به ویژه که در دوران اخیر ایران عامل بی ثباتی و همچنین مخل اصلی نظم راهبردی و ژئوپولیتیکی در منطقه بوده و برای بر اندازی متحدان امریکا در منطقه تلاش می کند. حال در چنین شرایط جمهوری خواهان تحت اغوا و ترغیب محافل عربی راهبرد تغییر رژیم و حمایت از گذار مسالمت‌آمیز قدرت بهترین روش مناسب برای مهار رفتار ایران دانسته و تلاش دارند که علیه این هژمونی اقدام کنند.

واقعیت های  و الگو ها و کنش های رفتاری آمریکا نشان می دهد که راهبرد تغییر رژیم  و همچنین حمایت از گذار مسالمت‌آمیز قدرت در ایران جز از طریق انقلاب مخملی و همچنین حمایت از جنبش های مردمی و دموکراتیک و نیز حمایت از گروه های اپوزیسیون امکان پذیر نخواهد بود. به عبارت دیگر،آمریکا راه براندازی و تغییر رژیم و همچنین حمایت از گذار مسالمت‌آمیز قدرت در ایران فقط از طریق راه هایی ممکن می داند که بیشترین مطلوبیت و کمترین هزینه راهبردی را برای آمریکا ایجاد کند.اما به چند دلیل طرح راهبردی جدید جمهوری خواهان در مواجهه اخیر با ایران نمی تواند قرین توفیق باشد:

چراکه هرگونه تغییر دموکراتیک در ساختار سیاسی ایران،حکومت طرفدار آمریکا را به قدرت نخواهد رساند. به عبارت دیگر،زمانی که جنبش اجتماعی ایجاد می شود،جلوه هایی از احساسات ناسیونالیستی و  همچنین خود آگاهی ملی در ایرانیان به وجود می آید.این امر را می توان عامل شکل گیری فرایند هایی دانست که ماهیت غیر قابل پیش بینی دارند. این وضعیت به معنای آن است همه گروه های اجتماعی ایران دارای نگرش دوستانه به آمریکا نیستند، بلکه بسیاری هم وجود دارند که نسبت به آمریکا رویکرد تعارضی دارند. از طرف دیگر،حمایت آمریکا از گروه های ناراضی و مجموعه های اپوزیسیون موقعیت آمریکا را در ساختار اجتماعی ایران کاهش می دهد. ضمن آنکه هر گونه سیاست تهاجمی تغییر رژیم می تواند ماهیت دموکراتیک جنبش اجتماعی ایران را تضعیف نماید. به عبارت دیگر،آمریکا و کنگره تحت تسلط جمهوری خواهان در رویکرد گفتگو های چند جانبه که مبتنی بر نشانه هایی از دیپلماسی عمومی می باشد،نیازمند به کارگیری الگو های غیر حساسیت بر انگیز هستند،اما واقعیت نشان داده است که سیاستمداران آمریکا جز الگو های حساسیت بر انگیز هنر دیگری ندارند. در سطحی بالاتر حمایت از یک یا چند گروه اپوزیسیون نه تنها آنها را به موفقیت نمی رساند،بلکه زمینه های بی اعتباری آمریکا را به وجود خواهد آورد. تجربه نشان داده است که جامعه ایرانی از جنبش های اجتماعی خود جوش حمایت می کند،اما مخالف رفتار های شورشی و سازماندهی شده است.