پیچ تاریخی قطر

     قطر در حال حاضر روز های سخت و دشواری را تجربه می کند که شاید در تاریخ سیاسی این کشور بی نظیر باشد. بدون تردید شرایط بغرنج حال حاضر قطر در کنار مشکلات تحمیلی و هدفمند محافل عربی بیشتر ناشی از دشواری در انتخاب گزینه هایی است که پیش روی اوست. این گزینه ها در شرایط فعلی بدان جهت باید انتخاب شود که قطر نتوانست شروط این محافل را با هدف حل بحران بپذیرد،چراکه آن شروط را به معنی نقض حاکمیت و به تسلط در آمدن قیمومیت خود در منطقه می دانست. حال در شرایطی که ضرب الاجل 10 روزه محافل عربی بابت آن شروط 13 گانه به پایان رسیده است و تمدید 2 روزه آن آنهم با وساطت صباح احمد جابر الصباح به زودی به پایان خواهد رسید، قطر باید دست به انتخاب های دشوار بزند تا بتواند از بزرگترین پیچ تاریخی حیات سیاسی خود عبور کند.

      در این راستا دو گزینه پیش روی قطر قرار دارد. گزینه اول در راستای الگوی پیشنهادی مصر است. در الگوی پشنهادی مصر بر این نکته تاکید شده است که قطر یا باید حامی امنیت ملی دنیای عرب باشد و از ثبات این کشور ها محافظت کند و یا آنکه بخواهد برای بر هم زدن ثبات منطقه به نفع قدرت های خارجی و بازیگری چون ایران ادامه دهد. البته آنگونه که مقامات تراز اول مصر از جمله عبدالفتاح سیسی اظهار داشته است،قطر با امتناعی که در ورود به ائتلاف ضد ایرانی محافل عرب نشان داده است،کمک نموده که دایره نفوذ بد خیم ایران در منطقه گسترش یابد.

 آنگونه که پیداست الگوی پیشنهادی مصر واجد کسب مطلوبیت های راهبردی برای قطر نیست و با مخاطراتی روبرست. محققاً الگوی پیشنهادی مصر مبنی بر حمایت از امنیت ملی دنیای عرب  به معنای حاکمیت بلامنازع محافل عربی بر قطر است و با توجه به راهبرد های ایذایی محافل عربی  و بیشتر تحت تاثیر جزر و مد های سیاست محافل عربی ممکن است با هدف مهار و اغوای قطر تکرار شد. این الگو به معنای استحاله تدریجی قطر در مناسبات سیاسی کشور های عربی است و تا میزانی از استقلال عمل این کشور در معادلات منطقه می کاهد.

گزینه دوم پیش روی قطر، الگوی ایران است. در الگوی ایران بر ائتلاف سازی با جریان های مقاومت و برخی از کشور های همسو با راهبرد های ایران تاکید می شود. در این ارتباط مهمترین راهبردی که قطر می تواند از آن استفاده کند،ورود به ائتلاف جریان هایی است که با ایران مناسبات راهبردی دارند. بدیهی که در صورت ورود به این ائتلاف قطر مستظهر به حمایت این جریان ها خواهد شد و سپس کمک خواهد کرد که قطر بتواند خلا قطع روابط با محافل عربی را پر کند. البته اتخاذ و اجرایی سازی این الگو از سوی قطر تابعی از معادلاتی است که در سوریه و یا عراق در حال رقم خوردن است. در سوریه داعش در حال حذف شدن است و در عراق نیز نفس های آخر خود را می کشد. این شرایط منجر به تغییر شیفت قدرت به نفع ایران خواهد شد.

واقعیت آن است که استفاده قطر از الگوی ایران نیز متضمن کسب مطلوبیت های راهبردی  نیست. چراکه این الگو موجب تحریک عربستان برای موازنه سازی قدرت با متحدان خود در منطقه خواهد شد و انگیزه جدیدی را برای تعریف فاز جدیدی از تحریم و انزوا علیه حیات سیاسی قطر در منطقه ایجاد می کند. حال با شرایط بغرنج و دشواری که قطر به آن دچار شده است، باید دید که بعد از پایان تمدید مهلت دو روزه چه سرنوشتی در انتظار قطر است و این کشور خواهد توانست از بزرگترین پیچ تاریخی حیات سیاسی خود عبور کند؟