چشم انداز روزگاران عراق پس از داعش

   عراق امروز به نقطه عطفی در مبارزه علیه نیروهای افراطی و تروریستی در منطقه و جهان تبدیل شده است. مهمترین نشانه برای اثبات این ادعا تلاشی و مجاهدتی است که ارتش عراق در آزاد سازی کرکوک،استان الانبار و اخیراً در موصل نشان داده است. آنگونه که از واقعیت های میدانی نبرد موصل پیداست، این نبرد روزهای پایانی خود را می‌گذراند، لذا پیروزی قریب الوقوعی در انتظار ارتش عراق  است که مسلماً از رهگذر آن امید به تحقق صلح و ثبات می تواند در عراق زنده شود.

 اما واقعیت آن است که آزادسازی موصل به معنای پایان ماموریت حیدرالعبادی و به روایتی پابان مصائب ناشی از جنگ و بی ثباتی در عراق نیست.چراکه عراق در روزگاران پسا داعش با مسائل و موضوعاتی مواجه خواهد بود که عبور از آنها  مسلماً به همان اندازه و میزان مبارزه با داعش همراه با مشکل و چالش خواهد بود. در این ارتباط مسائلی چون: استقرار امنیت و ثبات در مناطق آزاد شده از داعش، دستیابی به همزیستی صلح آمیز و پذیرش یکدیگر، ترغیب روحیه شهروندی و دوری از فرقه گرایی، تشویق روابط همسایگی بر اساس منافع متقابل، محدود کردن سلاح در دست دولت و احترام به احکام قضایی و اجرای قانون، مبارزه با فساد در تمام اشکال آن و تجدید ساختار نهادهای دولتی برای دوری از فساد از عمده ترین مسائلی است که دولت حیدالعبادی باید به آن سامان تازه ای دهد.

     البته از میان مصائبی که دوران پسا داعش در عراق را تهدید می کند،الگوی دموکراسی انجمنی و حفره ها و خلا های امنیتی و پروژه های آبادسازی ناشی از جنگ بیشتر از سایر مصائب می تواند بحران در عراق را به نقطه صفر برساند. آنگونه که تاریخ تحولات عراق اخیر نشان داده است،اجرای الگوی انجمنی بخشی از تولید بحران در عراق بوده است. در دموکراسی انجمنی قدرت باید بالسویه در بین دو فرقه اصلی یعنی شیعه،سنی تقسیم شود. به واقع بخش اعظمی از مصائب روزگاران اخیر عراق  ریشه در اجرای الگوی تبعیض آمیز تقسیم ناعادالانه قدرت در دولت های پیشین به ویژه از سوی نورالمالکی و توجه بیش از حد او به شیعیان داشته است. حال بزرگترین و در عین حال مهمترین ماموریت حیدرالعبادی آن است که از تکرار الگوی نورالمالکی در تقسیم قدرت جلوگیری کند. در همین ارتباط مقامات عراق  و در راس همه آنها حیدالعبادی نباید از حفره ها و خلا های امنتیتی ناشی از فرقه گرایی غافل بماانند.ایجاد حفره ها و خلا های امنیتی در عراق تابعی از تاکتیک رزم داعش است. آنچنانکه آیین رزم آوری داعش نشان داده است،تاکتیک داعش مبتنی  بر جلوه ها و نشانگان و همچنین تابعی از قواعد فرامرزی این فرقه تروریستی است. تجربه پیکار داعش در عراق نشان داده است که در صورت تنگناهای موجود بر سر اهدافش،این گروه تروریستی قادر خواهد بود موقعیت خود را به سرزمین دیگر انتقال و استقرار دهد. حال مقامات عراق نباید اجازه دهند که به جهت این تنگنا،داعش بتواند برای تولید بحران جدید به سایر کانون های بحرانی در عراق مسقر شود.

 اما بخش اعظم ماموریت حیدرالعبادی معطوف به آباد سازی مناطقی است که که از سوی داعش به ویرانی کشیده شدندبه این معنی که این دولت بتواند در بنیان گذاشتن نهادهای حاکمیتی در این شهر و بازسازی زیرساخت های آن اقدام کند و نشان دهد که  می تواند در آینده به خوبی بر آن حکمرانی نماید و فرقه ای چون داعش دیگر نتواند در آن ترکتازی کند.